Het inwonerspanel ‘Bodegraven-Reeuwijk spreekt’ uitte zich zonneklaar: liefst 43% wil meer woningbouw, juist voor starters en ouderen. Maar hoe verhoudt zich de nieuwbouw van ouderenwoningen tot een dorp waar geen supermarkt, huisarts en/of openbaar vervoer zijn? Moet je starterswoningen concentreren in kernen met veel lokale bedrijvigheid of moet nieuwbouw sowieso in kernen met winkels om zo omzet te genereren? Gemeentelijk adviseur en procesbegeleider Lizet Keyzers: “Thema’s als woningtekort, vraag naar bedrijventerreinen en zorg voor jeugd en ouderen, natuur en klimaatverandering, ze hebben allemaal met elkaar te maken. Daarom is de toekomstvisie van de gemeente belangrijk, omdat we in die samenhang van thema’s keuzes moeten maken. Daarom vragen we aan inwoners, bedrijven en organisaties wat voor gemeente we over tien à twintig jaar willen zijn.”
Hoe zie jij de toekomst van Bodegraven-Reeuwijk? Die vraag wordt aan de inwoners voorgelegd omdat de gemeente volgens de Omgevingswet, net als elke andere gemeente in Nederland, een Omgevingsvisie moet maken; een samenhangende toekomstvisie op de leefomgeving (met inbegrip van gezondheid). Tegelijkertijd halen dorpsteams of initiatiefgroepen – veelal samen met andere partijen – ideeën en suggesties van inwoners op voor hun eigen dorpsvisies. Daarbij worden al die verschillende dorpsvisies ook voor de toekomstvisie van de gemeente benut. Volgens Gijsje Jacobs van Maakdestad, de organisatie die de gemeente en de dorpen helpt bij de inwonerparticipatie, moet die toekomst vooral worden ingevuld door de inwoners en bedrijven zelf. “Het is hun eigen toekomst. Daarom is het aan de inwoners, bedrijven, verenigingen en organisaties om hierover mee te denken en mee te praten. Uit al die meningen en ideeën halen wij de rode draden voor de toekomstvisie van Bodegraven-Reeuwijk. Let wel, een visie hoeft niet meteen een heel andere koers te betekenen. Als ik nu zie hoe inwoners de groene leefomgeving waarderen, kun je in die visie ook opnemen dat je die kwaliteit wilt behouden.”
Het opstellen van de gemeentebrede toekomstvisie en de activiteiten van de dorpen voor de verschillende dorpsvisies lopen parallel. Lizet Keyzers: “Op die manier stemmen we keuzes zo goed mogelijk op elkaar af. Politiek-bestuurlijk zijn er heel veel beleidsterreinen die afzonderlijk breed worden uitgediept via onderzoek, gesprek en discussie tot beleid, zoals een woonvisie, een visie op recreatie en toerisme en op natuur, de aanpak binnen het Sociaal Domein zoals gezondheid en preventie, de economie en bedrijven en noem er zo nog maar een aantal op. Die hebben allemaal invloed op elkaar. Voor de toekomstvisie is van belang om zulke beleidsvelden met elkaar in verband te brengen. Ook zijn er regionale en nationale opgaven als bereikbaarheid en infrastructuur en de energietransitie die een plek gaan krijgen in de toekomstvisie. Dat betekent verbinden, dilemma’s onderkennen en richting gaan kiezen. Dat is wel even puzzelen geblazen hoe we alles in balans kunnen brengen. Dat kan niet zonder de samenleving erbij te betrekken. Vandaar die vraag: hoe zie jij de toekomst van Bodegraven-Reeuwijk? Dit is geen ‘gemeenteverhaaltje’, maar een visie gemaakt met de samenleving, hoe we in 2030 met elkaar willen samenleven en samenwerken.”
Meningen boven tafel krijgen
Het zijn overigens niet alleen de dorpen die de visies invullen, want het is volgens Lizet een samenwerking van dorps- en wijkteams, gemeenteraad, college van burgemeester en wethouders en gemeentelijke vakcollega’s. “Er zijn heel veel stakeholders; zo hebben wij ook met 60 verschillende organisaties en platforms van het bedrijfsleven gesproken.” Gijsje haakt in: “De wijk- en dorpsteams beschikken over een groot netwerk aan contacten, net als diverse verenigingen in een dorp. Zo kun je heel goed de ideeën uit een dorp boven tafel krijgen. Dat gebeurt ook via dorpsenquêtes waarvoor de animo groot is. Kijk naar de ruim 300 reacties in Sluipwijk, de 500 in Reeuwijk-Brug en zo’n 250 in Reeuwijk-Dorp tot nu toe. We hadden ook plannen voor straatinterviews in Bodegraven, maar die moeten wij door het coronavirus nu digitaal gaan organiseren. Ook met de dorpsteams in Waarder, Driebruggen en de Meije hebben wij overleg hoe we hun ideeën kunnen verzamelen, terwijl Nieuwerbrug als eerste alweer vier jaar geleden met een dorpsvisie kwam. We gaan nog via een gesprek de vraag voorleggen hoe de inwoners over de uitwerking van die visie denken.”
Gijsje Jacobs plaatst direct een kanttekening: “Een toekomstvisie is niet automatisch het geluid van alleen de dorpsteams. Kijk naar het aantal reacties op de enquêtes, dat betekent dat veel inwoners uit een dorp hun mening laten horen. Dat is waar we op inzetten. Ja, het is vaak een breed palet aan meningen. Soms zijn het bijzondere ideeën. Er wordt een participatielogboek bijgehouden, zodat die ideeën in elk geval worden vastgelegd en mogelijk nog eens naar voren komen in discussies of door lokale politieke partijen worden opgepakt.”
Keuzes maken
Lizet Keyzers over het vervolgtraject: “We willen in december dit jaar resultaten van de inspraak samenbrengen en deze met de gemeenteraad bespreken. De raad kan zich dan buigen over de balans tussen de verschillende keuzes, zeker in deze tijd dat de gemeente financieel weinig ruimte heeft. Daarna worden begin 2021 zogenoemde ‘beleefbare visies’ opgesteld, waarbij de dorpsvisies en de toekomstvisie worden uitgewerkt tot mooie producten waar we ook echt mee aan de slag kunnen. Overigens delen we tussentijds onze stappen weer met de inwoners. Half of eind volgend jaar is dan helder waar we als gemeente voor de komende jaren naar toe willen.”
Lizet Keyzers en Gijsje Jacobs zijn enthousiast over de betrokkenheid van de inwoners, bedrijven en organisaties. Gijsje: “Ons bedrijf Maakdestad, dat vanuit de behoeften van mensen werkt aan betere steden en plekken, is ingeschakeld door verschillende gemeenten in Nederland om te helpen bij het opstellen van gemeentebrede toekomstvisies. Het is bijzonder wat er in Bodegraven-Reeuwijk gebeurt vanuit de wijk- en dorpsteams. Zoveel betrokkenheid, zoveel reacties. Belangrijk is om al die informatie om te zetten in concrete visies die partijen als vanzelfsprekend met elkaar gaan uitvoeren en waar inwoners trots op zijn.” Lizet Keyzers besluit: “Het is met dit meedenken in 2020 niet voorbij; wij zien de dorpsvisies en toekomstvisie als de start van een blijvende samenwerking aan onze gezamenlijk toekomst.”
Foto’s: Lizet Keyzers en Gijsje Jacobs & Praten over de toekomst van dorpen en gemeente (foto van voor corona)>
