Tussen 1880 en 1920 ontkiemde een nieuwe vorm van muziek. Invloeden van Afrikaanse muziek, de dansmuziek, vaudeville en innovatie in de marsmuziek smolten samen in wat rond 1920 jass, later jazz werd genoemd. De ontwikkeling van de jazz liep vanaf het begin samen met die van de grammofoonplaat, de film en de radio. 1917 wordt genoemd als het jaar van de eerste jazzopnames, maar pas in de loop van de jaren twintig kwam de jazz echt tot ontwikkeling. Aanvankelijk werd jazz vooral gezien als dansmuziek en de betere popmuziek, later werd ze steeds meer omarmd als luister- en kunstmuziek. De basis voor de moderne popmuziek van singer songwriter tot rap, is al gelegd in de jaren twintig van de vorige eeuw. De ontwikkeling van de jazz ging natuurlijk gepaard met vallen en opstaan. Ze werd aangedreven door de nu nog bekende namen zoals Louis Armstrong en Duke Ellington, maar ook tal van net iets mindere goden speelden een grote rol en leverden meesterwerken op. Armstrong, die we nu vooral nog kennen als entertainer, was in zijn jeugd een grote innovator die bij optredens soms tienduizenden toeschouwers trok. Ellington wordt nu gezien als de belangrijkste componist die de VS hebben voortgebracht. Hij heeft niet minder dan 2000 composities op zijn naam, die steeds vaker ook worden opgenomen in het klassieke repertoire. In de jaren dertig zien we de opkomst van de big bands, met rond de 15 spelers. Nog steeds spelen in Nederland duizenden muzikanten in honderden big bands, vaak met een modern repertoire maar ook steeds weer gebruikmakend van de verworvenheden uit de beginperiode.
Deze beginperiode van de jazz wordt beschreven en uitgelegd met beeld en geluid in de theaterzaal het Evertshuis op 11 oktober. Leo Dijkmans zorgt voor de productie en de algemene coördinatie. Jazz kenner Jo Kloprogge selecteerde de muziek en films uit de jaren twintig, dertig en veertig en licht deze in vraagvorm telkens toe. De avond wordt verder verlevendigd door een liveoptreden van het Ambassador Graves kwartet. Deze speelt onder meer speciale arrangementen van Kees Broekhof. Kees Broekhof, saxofoon en muzikale leiding, Kees van Zijp op piano, Frans Bouwmeester op bas en trompettist Koos van der Hout vormen de band. De avond wordt van 20.00 tot 22.00 uur op de radio uitgezonden door RTV Bodegraven. De luisteraars missen uiteraard wel de vaak ontroerende en spectaculaire beelden.
Er wordt op deze avond niet alleen aandacht besteed aan de jazzmuziek op zich, maar ook aan de maatschappelijke context waarin deze tot ontwikkeling kwam. Zo waren grootheden uit de klassieke muziek, zoals Ravel, Debussy en Strawinsky vaak aanwezig in jazzclubs en bij concerten, en haalden daar ook ideeën vandaan, terwijl jazzmusici inspiratie opdeden in klassieke werken. Aan bod komen ook de raciale verhoudingen in de V.S. Deze waren medebepalend voor de wijze waarop de jazz zich ontwikkelde. Het kwam met enige regelmaat voor dat de raciale segregatie werd doorbroken door de musici, maar dat leverde veel weerstand op. En er is aandacht voor de Europese jazz, waar het Quintette du Hot Club de France furore maakte met de geniale zigeunergitarist Django Reinhardt en de briljante violist Stéphane Grappeli. De Nederlandse jazz wordt niet vergeten. We laten een bewaard gebleven fragment zien en horen van Louis de Vries, het trompetwonder uit Groningen. Louis zou op tournee gaan naar de VS, maar reed op weg naar een optreden in Groningen met zijn auto tegen een melkkar en overleed in het ziekenhuis in Zwolle. Opvallend veel van de musici die een plek krijgen in het programma, hadden trouwens een kort leven. De een werd getroffen door een verdwaalde kogel, een ander kwam in een alcoholdelirium terecht, iemand overleed door een fout van de anesthesist. Het leven van jazzmusici was vaak hevig maar kort. Des te meer spreekt hun muziek nog tot de verbeelding.
De organisatoren hopen te laten zien en horen dat de jazzmuziek van bijna honderd jaar geleden nog steeds met veel plezier kan worden beluisterd. Mede door de moderne technieken om oude opnames te restaureren, is de geluidskwaliteit veelal verrassend hoog. En de muzikale kwaliteit is onomstreden.
Datum; 11 oktober, 20.00- 22.00 uur.
Locatie; Evertshuis Bodegraven, Julianastraat 4
Entree: vrij. Er is een vrije in- en uitloop u kunt dus komen en gaan wanneer u dit wilt.
Met dank aan het Evertshuis en RTV Bodegraven voor de gastvrijheid en medewerking.
